Planowane wzmocnienie ochrony tajemnicy tłumacza przysięgłego

W artykule opublikowanym 6 listopada 2024 r. na portalu Prawo.pl pod adresem https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/tajemnica-tlumacza-przysieglego-a-zmiany-w-procedurze-karnej,529756.html redaktor Krzysztof Sobczak zajmuje się planowanym wzmocnieniem ochrony tajemnicy tłumacza przysięgłego w postępowaniu karnym poprzez dodanie zawodu tłumacza przysięgłego do katalogu osób, których przesłuchanie zawsze wymaga zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy przez sąd.

Obowiązek zachowania tajemnicy przez tłumacza przysięgłego

Tłumacz przysięgły ma obowiązek zachowania tajemnicy na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 2 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego:

Tłumacz przysięgły jest obowiązany do: (…) zachowania w tajemnicy faktów i okoliczności, z którymi zapoznał się w związku z tłumaczeniem.

Art. 7 ust. 1 tej samej ustawy przewiduje następującą rotę ślubowania:

Mając świadomość znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem, przyrzekam uroczyście, że powierzone mi zadania tłumacza przysięgłego będę wykonywać sumiennie i bezstronnie, dochowując tajemnicy prawnie chronionej oraz kierując się w swoim postępowaniu uczciwością i etyką zawodową.

Aktualny stan prawny

W aktualnym stanie prawnym, zgodnie z art. 180 § 1 k.p.k., tłumacza od tajemnicy zawodowej może zwolnić także prokurator – „dla dobra wymiaru sprawiedliwości”, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych. Tajemnice notarialna, adwokacka czy radcy prawnego są jednocześnie chronione znacznie silniej (nie należy przy tym mylić tajemnic, o których mowa w tym przepisie, z bezwzględnie chronionymi tajemnicą obrończą i tajemnicą spowiedzi – art. 178 k.pk.). Zwolnienia w ich przypadku może udzielić tylko sąd, a ponadto osoby te „mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu” (art. 180 § 2 k.p.k.).

Wątpliwości co do różnicowania tajemnicy tłumacza przysięgłego i tajemnic notarialnej, adwokackiej czy radcowskiej

Powstaje pytanie, dlaczego w obecnym stanie prawnym takie rozróżnienie istnieje, skoro w kontaktach z przedstawicielami typowych zawodów prawniczych klienci mogą korzystać z pomocy właśnie tłumacza przysięgłego. To sprawia, że te same informacje mogą podlegać różnym reżimom ochrony. Nie jest więc wykluczone, że prokuratura skorzysta z łatwiejszej ścieżki uzyskania do nich dostępu. Może to uczynić poprzez zwolnienie od tajemnicy tłumacza przysięgłego uczestniczącego w komunikacji między notariuszem, radcą prawnym czy adwokatem a klientem, który stał się obiektem zainteresowania organów ścigania.

Poza tym – choć nie jest to wprost wyrażone w przepisach powszechnie obowiązującego prawa – tłumacz przysięgły stanowi de facto zawód zaufania publicznego, co oznacza, że klient tłumacza powinien być mu w stanie zaufać także w związku z prawną ochroną tajemnicy osoby wykonującej ten zawód. Różnicowanie pozycji tłumaczy przysięgłych i przedstawicieli zawodów takich, jak adwokat czy notariusz, stanowi też, jak się wydaje, przejaw nieuzasadnionego deprecjonowania pozycji tłumacza przysięgłego, który spełnia kluczową rolę dla szeroko pojętego wymiaru sprawiedliwości w sytuacjach, w których z wymiarem sprawiedliwości mają do czynienia osoby nieposługujące się językiem polskim.

O komentarz do powyższej sprawy poproszeni zostali m.in. tłumacze przysięgli. W swojej uwadze wskazałem, co następuje:

Uważam, że zarówno z perspektywy klientów korzystających z usług tłumaczy przysięgłych (względy bezpieczeństwa prawnego i zaufania, jakim darzą oni tłumacza przysięgłego), jak i z perspektywy samych tłumaczy (w tym ich komfortu psychicznego oraz faktu dostrzeżenia ich istotnej roli w wymiarze sprawiedliwości) wzmocnienie ochrony tajemnicy zawodowej tłumacza przysięgłego jest zasadne.

Zachęcam do lektury całego artykułu.