Sprawdzenie i poświadczenie tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego

Być może nie każdy wie, że do uprawnień tłumacza przysięgłego – oprócz wykonywania własnych, tzn. w pełni samodzielnych tłumaczeń poświadczonych – należy także sprawdzanie i poświadczanie tłumaczeń z języka obcego na język polski i z języka polskiego na język obcy sporządzonych przez inne osoby. Kompetencja ta została przpoświadczenie tłumaczenia przez tłumacza przysięgłegoewidziana w art. 13 pkt 1 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Jest o niej także mowa w § 63 Kodeksu zawodowego tłumacza przysięgłego Polskiego Towarzystwa Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS. Kodeks nie jest co prawda powszechnie obowiązującym aktem prawnym, lecz niewątpliwie wyznacza standardy etyki i praktyki zawodu tłumacza przysięgłego. Został przygotowany z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, które odpowiada za egzaminowanie i dopuszczanie nowych tłumaczy przysięgłych do zawodu. Powracając do wspomnianej kompetencji do sprawdzania i poświadczania cudzych tłumaczeń, warto zastanowić się, co ona właściwie oznacza i jak ewentualnie mogą skorzystać z niej Klienci tłumacza przysięgłego. Czy można zlecić tłumaczowi poświadczenie dowolnego tłumaczenia, np. wykonanego samodzielnie, czy chodzi raczej o tłumaczenia wykonane przez innych zawodowych tłumaczy niebędących tłumaczami przysięgłymi?

Poświadczenie cudzego tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego – obowiązki tłumacza

Aby odpowiedzieć na powyższe pytanie, po pierwsze należy zwrócić uwagę na fakt, że tłumacz przysięgły ma określone obowiązki, które są skorelowane z jego uprawnieniami. Do obowiązków tych nie należy bynajmniej poświadczanie każdego przedstawionego mu tłumaczenia innej osoby. Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 1 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego tłumacz przysięgły ma obowiązek wykonywać powierzone zadania ze szczególną ostrożnością i bezstronnością. Skoro zatem tłumacz ma poświadczyć zgodność cudzego tłumaczenia z oryginałem bądź kopią dokumentu źródłowego, musi mieć przekonanie o tym, że poświadczane tłumaczenie faktycznie odpowiada dokumentowi źródłowemu. Wymaga to dokładnego porównania tego dokumentu i tłumaczenia (co oczywiste, tłumacz przysięgły musi otrzymać źródłowy dokument do wglądu), a także wprowadzenia niezbędnych poprawek. Nieprzypadkowo przepis art. 13 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego posługuje się tandemem słów „sprawdzania” i „poświadczania”.

Kodeks Zawodowy Tłumacza Przysięgłego, w przywołanym wyżej § 63, zawiera z kolei następujące wskazanie:

„Decyzję o poświadczeniu tłumaczenia sporządzonego przez inną osobę pozostawia się do wyłącznego uznania tłumacza przysięgłego, który opatrując tłumaczenie pieczęcią okrągłą i własnoręcznym podpisem pod formułą poświadczającą albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym, poświadcza tym samym wierność tłumaczenia oraz ponosi za tłumaczenie całkowitą odpowiedzialność”.

Słowem-kluczem jest oczywiście „odpowiedzialność”. Za tłumaczenie sporządzone przez inną osobę i poświadczone przez tłumacza przysięgłego odpowiedzialność bierze nie kto inny, tylko sam tłumacz przysięgły (zob. szerzej na temat zasad wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego tutaj). Nie dziwi zatem, że to tłumaczowi przysięgłemu pozostawia się decyzję o poświadczeniu tłumaczenia sporządzonego przez osobę trzecią. Podejmując tę decyzję, tłumacz ma całkowitą swobodę. Oczywiście może w zamian zaoferować Klientowi wykonanie pełnego tłumaczenia dokumentu źródłowego.

Poświadczenie cudzego tłumaczenia – potencjalne problemy

Zastanawiając się nad tym, co tłumacz przysięgły powinien wziąć pod uwagę, decydując się na sprawdzenie i poświadczenie cudzego tłumaczenia, należy przede wszystkim wskazać na podstawowy czynnik, który uwzględnia się przy typowym zleceniu tłumaczeniowym, czyli tematykę dokumentu i związaną z nią znajomość specjalistycznej terminologii. Jeśli tłumacz nie jest kompetentny w zakresie dziedziny, której dotyczy przetłumaczony dokument, trudno będzie mu zweryfikować poprawność przedłożonego tłumaczenia. Jak wskazano powyżej, użycie sformułowania „sprawdzania i poświadczania” w ustawie nie wydaje się przypadkowe. Wskazuje ono, że tłumacz przysięgły, korzystając z uprawnienia ustawowego (a zarazem dokonując szczególnej czynności „autoryzowanej” przez państwo, której przyznana zostaje określona moc prawna), musi wykonać obie te czynności, które są od siebie współzależne. Potwierdza to także wspomniany obowiązek szczególnej staranności tłumacza. Niedopuszczalne będzie zatem poświadczenie tłumaczenia bez zweryfikowania jego zgodności z dokumentem źródłowym. Za wysoce kontrowersyjne należałoby też uznać sprawdzenie tłumaczenia przez tłumacza nieposiadającego wystarczających kompetencji do wykonania tej czynności (np. tłumacz nieznający terminologii medycznej pobieżnie przegląda cudze tłumaczenie dotyczące tej dziedziny i poświadcza je).

Poza kwestią specjalizacji pozostaje jeszcze jakość samego tłumaczenia, które ma być poświadczone. Jeśli tłumaczenie zostało wykonane przez tłumacza będącego specjalistą w danej dziedzinie, np. pracownika biura tłumaczeń nieposiadającego uprawnień tłumacza przysięgłego, i jest następnie przedstawiane do sprawdzenia i poświadczenia tłumaczowi przysięgłemu współpracującemu z tym biurem, nie rodzi to większych problemów czy wątpliwości. Oczywiście niezależnie od tego, kto wykonał tłumaczenie, wynagrodzenie tłumacza musi uwzględniać fakt, że tłumacz przysięgły ma obowiązek sprawdzić to tłumaczenie, ewentualnie wprowadzić do niego korekty, które uzna za potrzebne – co wymaga pewnego nakładu czasu i pracy. Czym innym jest natomiast sytuacja, w której tłumaczowi jest przedstawiany tekst sporządzony przez Klienta (nie wykluczając jednak, że sam Klient może mieć dobre umiejętności tłumaczeniowe) bądź anonimową osobę (albo, co gorsza, internetowy translator bądź sztuczną inteligencję). Jeśli tłumaczenie wymaga nie tyle sprawdzenia, co głębokiej edycji, trudno mówić o wykorzystaniu omawianego w niniejszym wpisie uprawnienia. Czynność ta będzie zwykle bardzo pracochłonna, a właściwie nie będzie odbiegać zbytnio od przygotowania tłumaczenia całkowicie „od zera” przy wykorzystaniu wzorców i narzędzi tłumaczeniowych, które tłumacz przysięgły ma do własnej dyspozycji. Oczywiście nie jest wykluczone, że tłumacz przysięgły podejmie się takiego zadania, dostosowując jednak stawkę do wymaganego nakładu pracy. Trzeba przy tym także zrozumieć decyzję o odmowie. Niekiedy tłumacz przysięgły woli pracować nad tekstem samodzielnie od początku, unikając mylących sugestii, które mogą wyniknąć z niskiej jakości tłumaczenia sporządzonego przez osobę trzecią.

Warto pamiętać także o tym, że tłumacz przysięgły sprawdzający i poświadczający cudze tłumaczenie nie jest związany wyborami stylistycznymi czy terminologicznymi pierwotnego tłumacza. Nie ma zatem gwarancji, że w przypadku przedstawienia tłumaczowi przysięgłemu do poświadczenia tłumaczenia z preferowaną przez Klienta terminologią, właśnie ta terminologia znajdzie się w ostatecznym tłumaczeniu poświadczonym. To tłumacz przysięgły zdecyduje, czy wedle jego najlepszej wiedzy pewne określenia zapewniają relację ekwiwalencji względem dokumentu źródłowego. Do obowiązków tłumacza przysięgłego należy bowiem bezstronność.

Poświadczenie tłumaczenia sporządzonego przez inną osobę – wycena

Klienci często są przekonani, że przychodząc z gotowym tłumaczeniem do poświadczenia, uzyskają tę usługę za marginalną kwotę („za fatygę”). Jak wspomniano powyżej, poświadczenie cudzego tłumaczenia wymaga jego sprawdzenia i ewentualnej korekty, co również wiąże się z nie tak małym nakładem pracy. Samo zestawienie i dokładne porównanie tekstu źródłowego z tekstem docelowym jest zajęciem czasochłonnym, a niejednokrotnie trzeba również sprawdzić część zastosowanych terminów w źródłach, poprawić składnię itp. Trudno nawet z góry przewidzieć, jaki procent stawki za „pełne” tłumaczenie należałoby uznać za adekwatny w przypadku poświadczenia i sprawdzenia cudzego tłumaczenia. Wiele zależy od jakości tego ostatniego. Bez wątpienia nie jest to jednak koszt „przybicia pieczątki” (a właściwie – pieczęci).

Poświadczenie cudzego tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego – najważniejsze informacje

Podsumowując powyższe rozważania, należy uwypuklić kilka kwestii:

  • Tłumacz przysięgły ma prawo, lecz nie obowiązek podjąć się zadania sprawdzenia i poświadczenia tłumaczenia sporządzonego przez inną osobę.
  • Decyzja o sprawdzeniu i poświadczeniu cudzego tłumaczenia jest swobodna, ponieważ to tłumacz przysięgły sam bierze odpowiedzialność za tłumaczenie.
  • Decydując się sprawdzić i poświadczyć cudze tłumaczenie, tłumacz powinien zwrócić uwagę na własne kompetencje, a także na jakość przedłożonego tłumaczenia.

Sporządzanie, sprawdzanie i poświadczenie tłumaczeń w EngLaw

W EngLaw dbamy przede wszystkim o jakość gotowego produktu, który w przypadku tłumaczenia poświadczonego oznacza dokument z pieczęcią i podpisem tłumacza przysięgłego zgodny z dokumentem źródłowym. Tłumacz przysięgły bierze odpowiedzialność za treść tłumaczenia poświadczonego. Z tych względów preferujemy wykonywanie tłumaczeń poświadczonych „od zera”, korzystając od początku z własnych narzędzi i wiedzy. Nie jest jednak wykluczone, że w indywidualnych przypadkach podejmiemy się sprawdzenia i poświadczenia tłumaczenia z języka angielskiego na polski i z języka polskiego na angielski sporządzonego przez inną osobę. Decyzja podejmowana jest po zapoznaniu się z dokumentem źródłowym i dokumentem docelowym. Istotne jest, aby dziedzina, której dotyczy dokument, pozostawała w zakresie naszych specjalizacji (tłumaczenia prawnicze, urzędowe, biznesowe), a także to, aby tłumaczenie już pierwotnie było stosunkowo dobrej jakości. Taka sytuacja może wystąpić np. wówczas, gdy Klient wcześniej zlecił zwykłe tłumaczenie innemu tłumaczowi, będąc przekonanym, że nie potrzebuje poświadczenia. Wycena usługi jest indywidualna. W przypadku niemożliwości podjęcia się sprawdzenia i poświadczenia tłumaczenia często możemy przedstawić alternatywną ofertę na kompletną usługę tłumaczenia poświadczonego. Poza powyższymi usługami w ofercie są także usługi tłumaczenia zwykłego i korekty. Zapraszamy!

 

 

Zapraszam do skorzystania z profesjonalnych usług tłumaczeń poświadczonych i zwykłych.

Tłumacz przysięgły języka angielskiego: Ruda Śląska Halemba

Tłumacz przysięgły języka angielskiego: Ruda Śląska, Mikołów, Katowice, Gliwice, Zabrze i okolice

Usługi zdalne i online

Kontakt