Jak pomaga profesjonalna wiedza prawnicza przy wykonywaniu tłumaczeń?

Tłumaczenie tekstów z obszaru prawa wymaga znajomości zarówno języka prawnego i prawniczego, w tym terminologii, charakterystycznych struktur i elementów gramatyki, jak również wiedzy na temat rzeczywistości prawnej krajów, których języki są przedmiotem tłumaczenia (choć tak naprawdę trudno jest oddzielić te dwie sfery, o czym poniżej). Wyspecjalizowanie się w języku prawa, jak również dogłębne zapoznanie z systemami prawnymi państw, których języki się tłumaczy, zajmuje sporo czasu, jednak jest to zadanie możliwe do wykonania przez każdego adepta tłumaczeń. Czy w świetle powyższego można jednak uznać, że tłumacz posiadający wykształcenie prawnicze ma pod pewnymi względami przewagę? Albo że prawnik zawsze będzie dobrym tłumaczem prawniczym?

Prawo i język

Odpowiedź na te pytania należy rozpocząć od omówienia związku między prawem a językiem. W największym – i pozornie banalnym – skrócie: prawo to język. Prawo może zaistnieć, jeśli jego sformułowane w języku normy zostaną ustanowione jako obowiązujące w odpowiedniej procedurze. Bez względu na to, czy będzie to ustawa, decyzja administracyjna czy wyrok sądu, normy prawne (indywidualne bądź generalne) uzyskują moc w postaci języka i poprzez język. Rodzi to szereg konsekwencji, poczynając od tego, że pojęcia języka prawnego czy prawniczego są nierozerwalnie związane z kulturą i rzeczywistością prawną danego systemu prawnego. Zatem polski język prawny i prawniczy zakorzeniony jest w polskim systemie prawnym i jego tradycji. Oznacza to również, że język prawa danego kraju nie jest prostym kodem, który można “przekonwertować” na kod innego języka. 

Z powyższego wynika konieczność właściwego poznania rzeczywistości prawnej krajów, których języki się tłumaczy. Sprawa jest bardziej złożona w przypadku języków, które są językami urzędowymi wielu krajów i obszarów prawnych. Wtedy bowiem mogą pojawić się różnice w warstwie pojęciowej, wpływające na odmienne rozumienie poszczególnych terminów na poszczególnych obszarach. Mogą też występować różne terminy prawne odnoszące się do tego samego pojęcia. Doskonałym przykładem jest język angielski, który jest językiem urzędowym (formalnie lub de facto) w kilkudziesięciu krajach, a nawet biorąc pod uwagę jego dwie główne odmiany – brytyjską i amerykańską – wziąć trzeba pod uwagę różniące się między sobą systemy prawne w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych (nie wspominając o tym, że prawo obowiązujące w Szkocji czy na poziomie każdego ze stanów USA również wykazuje odmienności). Język angielski to także jeden z języków urzędowych ONZ, NATO i UE, organizacji międzynarodowych działających na poziomie ponadpaństwowym, których dokumenty prawne wykazują własną specyfikę. W Legal English można oczywiście dostrzec wiele elementów uniwersalnych, a to za sprawą związku tego języka z kulturą prawną common law (odmienną od kontynentalnego civil law), która ze swojego źródła zlokalizowanego w Anglii rozprzestrzeniła się na większą część anglofońskiego świata. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że i wśród anglojęzycznych obszarów prawnych znaleźć można “wyspy” kultury civil law, jak np. amerykański stan Luizjana.

Jakie kompetencje daje edukacja prawnicza?

Jak w kontekście zarysowanym powyżej może pomóc profesjonalna wiedza prawnicza? Na wstępie warto zaznaczyć, że profesjonalna wiedza prawnicza jest tutaj rozumiana jako wiadomości zdobyte w toku studiów prawniczych czy dalszych etapów edukacji w tym obszarze lub wykonywania zawodu prawniczego. Wiedza ta bez wątpienia ułatwia zrozumienie rzeczywistości prawnej, w której tłumacz porusza się, wykonując tłumaczenie. Przygotowanie do roli tłumacza prawniczego zajmuje więc mniej czasu. Oprócz tej zalety są jeszcze przynajmniej dwie ważne kwestie. Pierwsza to szerokie spojrzenie na system prawa i orientacja w jego meandrach, które to umiejętności zdobywa się w toku wieloletniej edukacji. Są one trudne do uzyskania dla osoby, która zapoznaje się z informacjami o prawie we własnym zakresie. Istotny jest też specyficzny sposób myślenia, który wykształca się w trakcie edukacji prawniczej, a który pomaga właściwie rozumieć treść czynności prawnych, przepisów, postanowienia umów i ich kontekst. Ta kompetencja jest wyjątkowo cenna przy tłumaczeniu dokumentów prawnych – i nie chodzi o to, że tłumacz na swój własny sposób interpretuje dokument i tak go przekłada (co jest niedopuszczalne), ale że jest w stanie nie tylko zrozumieć tłumaczoną treść, ale także dostrzec różne możliwe interpretacje czy potencjalne ryzyko wieloznaczności bądź wypaczenia znaczenia w wyniku użycia określonych słów, struktur lub szyku w języku docelowym. Głębokie zrozumienie tłumaczonego tekstu jest niezwykle istotne dla zapewnienia prawidłowości przekładu. Jak widać, wiedza prawnicza zdobyta w trakcie profesjonalnej edukacji prawniczej może pomóc tłumaczowi – chodzi tu jednak nie tak bardzo o znajomość treści przepisów, jak o orientację i unikalny sposób myślenia wykształcone w trakcie nauki prawa.

Prawnik jako tłumacz?

Czy prawnik znający język angielski staje się automatycznie doskonałym tłumaczem? Absolutnie nie. Tłumaczenie to nie tylko znajomość tematyki i terminologii. To również znajomość teorii przekładu i praktyka wykonywania tłumaczeń. Uwaga o tym, że tłumaczenie to nie transkodowanie z jednego języka na drugi ma również zastosowanie w tym przypadku. Bez znajomości technik tłumaczeniowych i praktyki w ich stosowaniu nie można mówić o profesjonalnym wykonywaniu tłumaczeń. Tłumaczowi nie wystarczy sam materiał, jakim jest język, ale potrzebuje on również narzędzi, zatem konieczne jest zdobycie odpowiedniego warsztatu umożliwiającego świadome wykonywanie tłumaczeń. Wbrew pozorom istotna jest też teoria przekładu, która uzmysławia to, jak można postrzegać tekst źródłowy i docelowy, jakie są relacje między nimi, jaką pozycję zajmuje odbiorca tłumaczenia i jaka jest rola tłumacza.

Jakie można wyciągnąć z tego wnioski? Ważna jest zarówno wiedza merytoryczna, jak i warsztat tłumaczeniowy. I podczas gdy tłumacz dobrze znający realia prawne i język prawny oraz prawniczy może świetnie poradzić sobie z zadaniem tłumaczeniowym, to nie zawsze tak będzie w przypadku prawnika dobrze znającego dany obcy język prawniczy, lecz nieposiadającego warsztatu tłumaczeniowego. Nad oboma pewną przewagę, przynajmniej w niektórych sytuacjach, w tym przy skomplikowanych problemach merytoryczno-tłumaczeniowych, będzie miał z kolei profesjonalny tłumacz z wykształceniem kierunkowym.

Oferta EngLaw

W EngLaw oferujemy właśnie to ostatnie połączenie. Nasze tłumaczenia wykonywane są przez tłumacza przysięgłego języka angielskiego, magistra prawa i filologii angielskiej. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie bardzo wysokiej jakości przekładu prawniczego – zarówno pod względem językowym, jak i merytorycznym. Zapraszamy do skorzystania z profesjonalnych usług tłumaczeń prawniczych – poświadczonych i zwykłych.

Zapraszam do skorzystania z profesjonalnych usług tłumaczeń poświadczonych i zwykłych.

Tłumacz przysięgły języka angielskiego: Ruda Śląska Halemba

Tłumacz przysięgły języka angielskiego: Gliwice, Katowice, Zabrze, Mikołów i okolice

Usługi zdalne i online

Kontakt