Tłumaczenie poświadczone fragmentu dokumentu

Tłumaczenie poświadczone (tłumaczenie uwierzytelnione) jest specjalistyczną usługą, która wymaga od tłumacza nie tylko biegłej znajomości języka obcego, lecz także kompetencji translatorycznych i wiedzy merytorycznej związanej z tematyką dokumentu. Przeważnie pociąga to za sobą również konieczność swobodnego poruszania się w danym języku specjalistycznym (w wariantach ojczystym i obcym). Tłumaczenie poświadczone łączy się także ze szczególną odpowiedzialnością, która wynika ze skutków prawnych sporządzenia takiego tłumaczenia oraz jego wykorzystania w określonych postępowaniach czy przy pewnych czynnościach prawnych. Dlatego też świadczenie usług tłumaczeniowych polegających na sporządzaniu tłumaczeń poświadczonych zostało w Polsce powierzone tłumaczom przysięgłym – zawodowi regulowanemu, który został zdefiniowany w Ustawie o zawodzie tłumacza przysięgłego. Wykonywanie tego zawodu wymaga przejścia stosownej ścieżki kształcenia i zdania egzaminu państwowego na tłumacza przysięgłego.

Koszt tłumaczenia poświadczonego

Z powyższym są oczywiście związane wyższe koszty usługi tłumaczenia poświadczonego (uwierzytelnionego) w porównaniu do tłumaczeń zwykłych (niepoświadczonych), w tym zresztą i tych wykonywanych przez tłumaczy przysięgłych (dla uniknięcia wątpliwości warto podkreślić, że tłumacze przysięgli mogą także wykonywać tłumaczenia zwykłe).

Różnica ta wynika po pierwsze z większej odpowiedzialności, jaką przyjmuje na siebie tłumacz przysięgły. Odzwierciedla ona także szczególny charakter posiadanych przez niego kwalifikacji, których uzyskanie wymagało określonego nakładu pracy, a także uwzględnia dodatkowe czynności techniczne – wbrew pozorom dosyć czasochłonne – związane z takim tłumaczeniem (prowadzenie repertorium, zszywanie, pieczętowanie, podpisywanie i niekiedy skanowanie sporządzonych tekstów itp.).

W przypadku tłumaczeń poświadczonych stosuje się również mniejszą standardową stronę rozliczeniową o objętości 1125 znaków ze spacjami. Oznacza to, że ten sam tekst będzie zawierał inną liczbę stron (rozumianych jako jednostki przeliczeniowe, nie fizyczne strony A4) w zależności od tego, czy tłumaczenie wyceniane jest jako zwykłe, czy jako poświadczone (uwierzytelnione).

Sposoby na obniżenie kosztu tłumaczenia poświadczonego

W związku z tym – zwłaszcza w przypadku dłuższych tekstów – pojawia się pytanie o to, czy można w jakiś sposób zredukować koszty tłumaczenia poświadczonego.

Poza negocjacją ceny z tłumaczem przysięgłym jednym z rozwiązań jest weryfikacja, czy tłumaczenie faktycznie musi być wykonane przez tłumacza przysięgłego w formie tłumaczenia poświadczonego (uwierzytelnionego). Trzeba mianowicie ustalić, jakie oczekiwanie ma odbiorca tłumaczenia (kontrahent biznesowy czy instytucja, której tłumaczenie zostanie przedłożone). Należy to uczynić jeszcze przed zleceniem tłumaczenia.

Jeśli okaże się, że wymagane jest tłumaczenie poświadczone, w dalszej kolejności można zastanowić się nad tym, czy tłumaczenia wymaga całość dokumentu. Jest to istotne w przypadku obszernych tekstów czy dokumentów z załącznikami (o ile te ostatnie są „zintegrowane” z dokumentem – niekiedy bowiem załącznik będzie stanowił odrębny dokument, podlegający oddzielnemu tłumaczeniu).

Jeśli chodzi o takie częściowe tłumaczenie poświadczone dokumentu, pojawiają się dwie istotne kwestie, omówione w kolejnych punktach.

Tłumaczenie uwierzytelnione fragmentu dokumentu – pytanie o oczekiwania odbiorcy

Po pierwsze, również i w tym przypadku należy upewnić się – porozumiewając się odbiorcą tłumaczenia poświadczonego – czy ten wymaga przetłumaczenia pełnej treści dokumentu. Bez takiej konsultacji może bowiem okazać się, że kontrahent czy instytucja zakwestionują przedstawione im tłumaczenie, w którym dokonano pominięć. Skąd odbiorca będzie o tym wiedział? Otóż informacja o tłumaczeniu jedynie wybranych fragmentów dokumentu lub pominięciach znajdzie się w samej treści tłumaczenia w uwadze zamieszczonej tam przez tłumacza. Będzie o tym jeszcze mowa poniżej.

W tym miejscu należy jedynie podkreślić, że czytelnik tłumaczenia z dużym prawdopodobieństwem dowie się o pominięciach. Tłumacz ma zresztą prawo (a jeśli tłumaczenie poświadczone nie jest sporządzane z oryginału – wręcz obowiązek) dołączyć do tłumaczenia kopię dokumentu źródłowego. W tym przypadku odbiorca będzie w stanie zauważyć pominięcia nawet bez bardzo wnikliwej lektury, porównując kopię z tłumaczeniem.

Co jednak najistotniejsze dla klientów, dzięki konsultacji z instytucją czy kontrahentem, którym tłumaczenie ma zostać przekazane, może okazać się, że tłumaczenie uwierzytelnione całości dokumentu źródłowego przez tłumacza przysięgłego nie jest potrzebne. Sam odbiorca prawdopodobnie wskaże wtedy, które fragmenty go interesują, a przekładu których nie potrzebuje. W tym przypadku można przejść do kolejnego kroku.

Tłumaczenie poświadczone fragmentu dokumentu – do decyzji tłumacza przysięgłego

W dalszej kolejności należy zwrócić się do tłumacza przysięgłego z pytaniem o możliwość przetłumaczenia jedynie fragmentu dokumentu lub o możliwość pominięcia w tłumaczeniu poświadczonym pewnych fragmentów oryginału. Kwestię tę wyjaśnia § 29 Kodeksu zawodowego tłumacza przysięgłego. Trzeba podkreślić, że Kodeks nie jest powszechnie obowiązującym źródłem prawa w Polsce. Do jego przestrzegania zobowiązują się jednak tłumacze przysięgli zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS, a także stanowi on szanowany wyznacznik standardów działalności tłumaczy przysięgłych – również w zakresie egzaminu na tłumacza przysięgłego. Zgodnie z postanowieniem przytoczonego paragrafu:

„1. Tłumaczenie poświadczone powinno oddawać treść wszystkich czytelnych znaków tłumaczonego dokumentu, dostrzegalnych gołym okiem lub przy użyciu szkła powiększającego, oraz zawierać opis nieczytelnych elementów tekstu.

2. Na wyraźne żądanie zleceniodawcy lub zamawiającego tłumacz przysięgły ma prawo przetłumaczyć jedynie wskazany fragment lub wskazane fragmenty dokumentu. W takiej sytuacji tłumacz przysięgły powinien umieścić w tłumaczeniu uwagę tłumacza, w której stwierdzi, że tłumaczenie fragmentów sporządzono na żądanie zleceniodawcy lub zamawiającego, oraz określi miejsce tłumaczonego fragmentu w dokumencie lub zamieści opis tłumaczonego fragmentu albo opis pominiętych fragmentów, np. [Uwaga tłumacza: Na żądanie zamawiającego przetłumaczono wyłącznie treść § x].

3. Tłumacz przysięgły powinien stosować zasadę integralności tekstu tłumaczonego, tzn. nie powinien w tłumaczonym fragmencie opuszczać liczb, dat, poszczególnych słów itp.”.

Z powyższego postanowienia można wyciągnąć kilka ważnych wniosków.

Po pierwsze zasadą jest tłumaczenie całości dokumentu. Należy odczytywać tę zasadę w łączności z § 17 ust. 1 Kodeksu, zgodnie z którym „tłumacz przysięgły powinien tłumaczyć dokument dokładnie w takiej formie, w jakiej został zapisany lub wypowiedziany, oddając całą treść i niczego nie ujmując, nie dodając ani nie zmieniając”. Wyjątkiem jest natomiast tłumaczenie jedynie wybranych fragmentów lub pomijanie fragmentów dokumentu źródłowego.

Zwrócenie uwagi na to, co jest zasadą, a co wyjątkiem, jest istotne z tego względu, że – jak wynika z przytoczonych postanowień Kodeksu – tłumacz przysięgły nie jest obowiązany do weryfikacji, które fragmenty dokumentu są klientowi potrzebne w przekładzie, a które nie. Wręcz przeciwnie – z pewnym ryzykiem wiąże się sugerowanie, że ten czy inny fragment nie jest potrzebny lub że tylko określony fragment należałoby przetłumaczyć. Może bowiem na tym tle dojść do nieporozumień – zwłaszcza, gdy okaże się, że odbiorca tłumaczenia nie przyjął go z uwagi na jego niekompletność, a klient domaga się ponownego wykonania usługi, tym razem całości dokumentu, co oczywiście pociągnie dodatkowe koszty. Jeśli tłumacz przysięgły chce taką sugestię uczynić, powinien dokładnie wyjaśnić Klientowi zasady związane z pominięciami.

Należy zatem podkreślić, że to klient odpowiada za zakres zlecanego przez siebie tłumaczenia. To on powinien upewnić się, czy przekładu uwierzytelnionego wymaga całość dokumentu źródłowego, czy jakaś jego część. Na tej samej zasadzie niedopuszczalnym jest także, by tłumacz samowolnie pomijał pewne elementy. Wyjątkiem są sytuacje, gdy pominięcie mieści się w ramach techniki tłumaczeniowej (nota bene zwanej „pominięciem”) lub wynika ono z zasad sporządzania tłumaczeń poświadczonych. Przykładem jest § 43. Kodeksu: „1. W przypadku formularza zawierającego niewypełnione rubryki tłumacz może przetłumaczyć całość formularza, w tym treści nagłówków rubryk, które są niewypełnione, albo pominąć w tłumaczeniu niewypełnione rubryki niemające istotnego znaczenia dla treści dokumentu.” (zob. też § 60. Kodeksu, wskazujący na możliwość opisania w uwadze tłumacza fragmentów tekstu źródłowego w języku trzecim).

Potwierdzeniem powyższego jest wymóg zawarty w § 29 ust. 2 Kodeksu, aby pominięcie następowało „na wyraźne żądanie zleceniodawcy lub zamawiającego”. To zatem klient tłumacza przysięgłego powinien zwrócić się do niego o przetłumaczenie określonych fragmentów lub o pominięcie pewnych fragmentów. Nie ma natomiast mowy o tym, by to tłumacz proponował takie działanie czy nawet pytał o nie (nie wspominając o działaniu samowolnym).

W tym samym ustępie występuje także inne ważne stwierdzenie, mianowicie, że „tłumacz przysięgły ma prawo” zastosować się do takiego żądania klienta. Jak stwierdzono powyżej, tłumaczenie części dokumentu to wyjątek od zasady tłumaczenia całej jego treści. Oznacza to, że tłumacz nie musi się zgodzić z żądaniem klienta, odmawiając dokonania pominięć lub przetłumaczenia tylko wybranych fragmentów. Kwestię tę należy uznać za pozostawioną do decyzji tłumacza. W przypadku odmowy klient może zaakceptować decyzję tłumacza przysięgłego lub zwrócić się o tłumaczenie do innego usługodawcy.

Uwaga tłumacza o pominięciu fragmentu dokumentu w tłumaczeniu poświadczonym

Jeśli tłumacz zdecyduje się spełnić żądanie klienta, ważny jest wymóg określenia w uwadze tłumacza miejsca tłumaczonego fragmentu w dokumencie lub zamieszczenia opisu tłumaczonego fragmentu albo opisu pominiętych fragmentów – wraz ze wskazaniem, że dokonano pominięć lub tłumaczenia wybranych fragmentów i że uczyniono to na żądanie klienta.

W szczególności – nawet tłumacząc jedynie fragment dokumentu – tłumacz powinien uwzględnić potrzebę zapoznania się z całością (co również może znaleźć odzwierciedlenie w cenie). Ma to znaczenie nie tylko dla właściwego zrozumienia kontekstu danej części tekstu, lecz także dla odpowiedniego określenia tego, co zostało pominięte (lub przetłumaczone) w uwadze tłumacza. Jest to swoiste „zabezpieczenie” się przez tłumacza przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami. Niekiedy bowiem za żądaniem wybiórczego tłumaczenia treści dokumentów mogą się kryć motywacje zmierzające do działań niezgodnych prawem. Dlatego też właściwy opis w uwadze tłumacza powinien być traktowany jako sposób na uniknięcie kłopotów, które mógłby mieć tłumacz w związku z wykorzystaniem tak sporządzonego tłumaczenia w nielegalnych celach. Należy bowiem pamiętać, że – choć nie jest to wyrażone wprost w przepisach ustawy – tłumacza przysięgłego traktuje się jako osobę zaufania publicznego (vide § ust. 1 Kodeksu: „Tłumacz przysięgły czyni wszystko, aby swoją postawą etyczną i profesjonalizmem sprostać wymaganiom, które społeczeństwo stawia przed osobą zaufania publicznego”). Powinien on zatem swoją postawą przyczyniać się do zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego i gospodarczego.

Całkowicie niedopuszczalnym scenariuszem byłoby opuszczenie fragmentu tekstu w tłumaczeniu bez zamieszczenia w nim stosownej uwagi o takim pominięciu. Stanowi to bezpośrednie narażenie się na odpowiedzialność prawną, w tym odpowiedzialność karną z art. 271 Kodeksu karnego, penalizującego poświadczenie nieprawdy w dokumencie.

Tłumaczenie poświadczone fragmentu dokumentu a zasada integralności tekstu

O wyjątkowości pominięć przypomina także § 29 ust. 3 Kodeksu, wskazujący na zasadę integralności. Ze względu na tę zasadę powinno się tłumaczyć zwarte fragmenty tekstu, a nie na przykład zdania z pominięciem niektórych liczb, słów czy dat – przy czym wyliczenie to ma charakter przykładowy. To postanowienie Kodeksu służy oczywiście zapobieżeniu manipulacji treścią przetłumaczonego dokumentu.

O zasadzie tej należy pamiętać w szczególności wówczas, gdy klient poprosi o „zanonimizowanie” treści dokumentu, przykładowo poprzez nieprzetłumaczenie jakiejś konkretnej danej osobowej w zwartym tekście. Takie działanie nie jest rolą tłumacza, zatem jeśli klient nie chce, by w tłumaczeniu znalazły się jakieś informacje, może na przykład wyraźnie, w widoczny sposób na skanie dokumentu umieścić czarny pasek zasłaniający pewne dane (ewentualnie zamazać czarnym markerem dany fragment w sposób uniemożliwiający odczyt w samym dokumencie czy jego kopii, licząc się z ich zniszczeniem) – i zlecić tłumaczenie takiego skanu lub dokumentu (kserokopii). Może też w ten sposób zanonimizować gotowe tłumaczenie. Jeśli w tłumaczonym dokumencie źródłowym znajdą się ślady takiej anonimizacji, tłumacz musi oczywiście odpowiednio zasygnalizować wystąpienie przesłonięć czy zamazań w tekście tłumaczenia poświadczonego (zob. § 31. Kodeksu). Dla wszystkich stron jasne jest wówczas, że celowo i w sposób nieukrywany usunięto pewne wrażliwe dane w dokumencie. Jest to istotne w kontekście art. 270 Kodeksu karnego (podrobienie lub przerobienie dokumentu). Odbiorca takiego tłumaczenia ma wówczas możliwość ustosunkowania się do takiego działania.

Tłumaczenie poświadczone fragmentu dokumentu – podsumowanie

Podsumowując powyższe rozważania należy pamiętać o następujących kwestiach:

• Tłumaczenie – lub pominięcie w tłumaczeniu – określonych fragmentów dokumentu może w niektórych sytuacjach pozwolić na obniżenie kosztów tłumaczenia (w porównaniu do kosztu tłumaczenia całej treści dokumentu). Należy jednak pamiętać, że tłumacz powinien przynajmniej pobieżnie zapoznać się z pomijanymi częściami dokumentu, co również wymaga od niego dodatkowej pracy.
• Akceptowalność częściowego tłumaczenia poświadczonego klient powinien skonsultować z jego docelowym odbiorcą (kontrahentem, instytucją itp.)
• Dla tłumacza przysięgłego zasadą jest tłumaczenie całości dokumentu. Jeżeli klient ma pewność, że potrzebne mu jest tłumaczenie jedynie wybranego fragmentu lub że nie potrzebuje tłumaczenia któregoś fragmentu, powinien zwrócić się do tłumacza z prośbą o takie częściowe tłumaczenie, wskazując zwarte fragmenty tekstu do tłumaczenia lub pominięcia.
• Tłumacz przysięgły może, ale nie musi się zgodzić na tłumaczenie fragmentów dokumentu lub na pominięcie pewnych fragmentów. Tłumacz przysięgły nie może się zgodzić na naruszenie integralności tłumaczonych fragmentów dokumentu, a zatem na pominięcie na przykład tylko pewnych słów.
• Tłumacz przysięgły musi po pierwsze wskazać w uwadze tłumacza, że doszło do pominięć na żądanie zleceniodawcy lub zamawiającego, a po drugie określić w tej uwadze to, co zostało przetłumaczone lub co zostało pominięte poprzez wskazanie miejsca lub opis odnośnych fragmentów. Fakt pominięć musi być zatem wyraźnie oznaczony.

_______________________________________

ENGLAW – PROFESJONALNE TŁUMACZENIE PRAWNICZE W PARZE JĘZYKOWEJ POLSKI-ANGIELSKI I ANGIELSKI-POLSKI

W EngLaw koncentrujemy się na tłumaczeniach prawniczych i urzędowych, które stanowią naszą wiodącą specjalizację. W uzasadnionych przypadkach możemy podjąć się również tłumaczenia wybranego fragmentu dokumentu, dlatego warto zapytać o taką możliwość, pamiętając o przedstawionych powyżej kwestiach.

Świadomi specyfiki tłumaczeń prawniczych i wyzwań, jakie stawiają przed tłumaczem, chcemy być uczciwi wobec klientów. Oznacza to, że dbamy o jakość tłumaczeń i podejmujemy się zleceń, gdy klientowi na tej jakości zależy. Robimy to tylko wówczas, gdy jesteśmy pewni, że będziemy w stanie zapewnić wysoką jakość tłumaczenia. Szanujemy czas i pieniądze klienta, oczekując szacunku dla wykonanej przez nas pracy.

Tłumaczenia prawnicze z języka polskiego na angielski i z języka angielskiego na polski są wykonywane przez tłumacza przysięgłego i prawniczego posiadającego wykształcenie prawnicze, filologiczne i translatoryczne, autora artykułów naukowych poświęconych zagadnieniom prawnym i przekładoznawczym. Tłumaczenia są kilkukrotnie weryfikowane po wykonaniu.

W ofercie znajdują się tłumaczenia zwykłe i tłumaczenie poświadczone (czyli tzw. tłumaczenie przysięgłe), a także korekty tekstów.

ZAPRASZAMY DO SKORZYSTANIA Z PROFESJONALNYCH USŁUG ENGLAW!

Usługi zdalne i online w całej Polsce i za granicą

Tłumacz przysięgły języka angielskiego: Ruda Śląska Halemba

Tłumacz przysięgły języka angielskiego: Ruda Śląska, Mikołów, Katowice, Gliwice, Zabrze i okolice

Kontakt